J.JACK ROUSSEAU

 J. JACK ROUSSEAU (1712-1778) :

 

İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı

                ‘Bu eserimde, insan türünün hayatını anlatacağım’

 

 ‘‘Toprak aralarında bölünmedikçe, doğa durumu ortadan kaldırılmadıkça, insan toprağı nasıl işler?

  Uygar toplum, özel mülkiyetin ‘bu bana aittir’ döneminin başladığı toplumdur. Böylece doğa hali son bulur. Baba gücü uygar toplumdan türemiştir. Locke’un sandığı gibi tanrıdan Adem’e şeklinde değil.

  Bütün kavgaların, felaketlerin sebebi özel mülkiyettir. Özel mülkiyet, bütün kötülüklerin anasıdır. Mülkiyetin olmadığı yerde, haksızlık da yoktur.

  Locke da aynı şeyi söylüyor fakat onun mülkiyet anlayışı, Rousseau’dan çok faklı. Locke, mülkiyet kavramı içine, insan hayatı ve özgürlüğü de sokuyor. Ona göre, mülkiyet rastlantı olamaz. Rousseau’ya göre ise, insanın ‘bana aittir’ (özel mülkiyet) tamamen rastlantıdır. Aslında bu fark, mülkiyet kavramını farklı tanımlamalarından kaynaklanıyor.

 ‘’Mülkiyetin ortaya çıkmasıyla insanlar son dönemlerine girmişlerdir…Zenginler sahiplendikten sonra mallarının ve hatta canlarının elden gideceğini anlayınca, ‘gelin barış içinde yaşayalım’ diyerek ‘Toplum Sözleşmesi’ni önermişlerdir. Güçsüzlere bağlar veren, zenginlere güçler veren, doğal özgürlüğü geri dönmemek üzere yok eden bu toplum (uygar toplum) böyle olsa gerektir.’’

  Eşitsizliğin kaynağını, insan aklının ilerlemesiyle özel mülkiyetin ortaya çıkması ve yasallaşmasında bulur.’Bana aittir’ döneminin başlamasıyla kimileri daha çok sahiplenip zengin olmuş kimileri de daha az sahiplenerek fakir olmuş. Sonunda zengin ve fakir karşı karşıya gelmiş, fakirlerin mallarını ve canlarını tehdit etmesi sonucunda da zenginler, toplum sözleşmesini önermişlerdir.

 

         LOCKE VE ROUSSEAU KARŞILAŞTIRMASI

 

 Toplum düzeni doğadan gelme değil, sözleşmelere dayanmaktadır.

 Rousseau’ya göre savaş durumu sadece mülkiyet ilişkilerindeki anlaşmazlıklardan çıkar. Locke da ise savaş durumuna kişisel neden oluyordu. Oysa Rousseau’ya göre, mülkiyet olmadan önce kişi ile kişi arasında savaş durumu yoktur.

 Locke’a göre uygar toplum, savaş durumuna son vermek amacıyla ortaya çıkmıştır. Rousseau’ya göre ise, özel mülkiyeti korumak için

ortaya çıkmıştır.

 Rousseau’ya göre savaş durumu, uygar toplumdan sonra ortaya çıkmıştır. Rousseau, mülkiyet var da savaş başladı diyor.

 Oysa Locke da uygar toplumdan önce doğa durumunda savaş sözkonusu. Doğa durumunda otak yargıç olmadığından, herkes kendi yargıcı olduğundan savaş durumu ortaya çıkıyor. Savaş durumunu ortadan kaldırmak için ortak yargıç seçildi ve uygar topluma geçildi. Rousseau’da ise tam tersi.

 Aslında görünüşteki bu farklılıklar, mülkiyet kavramını farklı tanımlamalarından kaynaklanıyor.

 Rousseau’ya göre kendi koyduğumuz yasaya uymak özgürlüktür.

 Locke’da, toplum düzeni doğadan gelmesine karşılık, Rousseau, toplum düzenini sözleşmelerle oluşmuş bir hak olarak görüyor. Toplum sözleşmesinde bu doğal hakların insanlara geri verilmesi var. İnsanlar toplum düzenine bu amaçla uyarlar. Burada Locke ile birleşiyor.

 Her ikisine göre de insanların bir takım doğal hakları vardır. Her ikisinde   de yapma hakların toplumsal haklardaki kaynağı doğal haklardır.

 Her ikisinde de doğal hakları, toplumsal yasalar korumalı. Her ikisinde de toplum düzeni doğal hakların korunması için istenirse sürebilir.

 Locke’dan farklı olarak Rousseau, toplum düzeninin de bir hak olduğunu ve doğal olmayan sözleşmelerle gelen bu hak, özgürlüğünü korumak isteyen insanın hakkıdır.

 Bu nedenle toplum sözleşmesinin de doğal haklar gibi korunması gerekiyor.

 Rousseau’da toplum düzeni bir araç olması gerekirken bir amaç oluyor. Locke ise önceliği, insanların haklarının korunmasında tutar.

 Yani Rousseau’da en temelde korunması gereken; toplum düzenidir. Locke da ise kişi haklarıdır.

 Locke’da ortak yargıcın olmadığı yerde doğa durumundan savaş durumuna dönüş sözkonusu iken Rousseau’da uygar toplumdan geri dönüş sözkonusu değil.

 Topluma her ikisinde de ihtiyaçtan geçiliyor, fark korumak istediklerinde.

 Locke’un bütün amacı; özel mülkiyeti, doğal hukuka dayandırmak. Çünkü ona göre, özel mülkiyet kutsal. Rousseau da ise özel mülkiyet bir felaket.

 Locke’un özel mülkiyeti kutsal sayması; mülkiyetin, can ve özgürlüğü de kapsamasından. Rousseau da ise mülkiyet, sadece mallar.

 Locke’da mülkiyet, insanla birlikte var ve geri alınamaz. Oysa Rousseau’da mülkiyet edinme –özel mülkiyet- tarihsel bir olaydır. Özel mülkiyet tarihin belli bir zamanında ortaya çıkmıştır. İnsanların doğa durumunda iken henüz özel mülkiyet ortaya çıkmamıştı. Mülkiyet olumsaldır yani hiç ortaya çıkmayabilirdi de.

 

Tags: , , , , ,

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.